มนุษย์ผู้ตื้นเขินจะเชื่อในโชคชะตา เชื่อในสถานการณ์.. มนุษย์ผู้เข้มแข็งจะเชื่อในเหตุและผล – ราล์ฟ วัลโด เอเมอร์สัน
ผมเปิดหนังสืออ่านมาเจอในหน้า 75 แล้วชอบมาก หนังสือที่หยิบขึ้นมาอ่านนี้ชื่อว่า Zero to one ซึ่งเขียนโดย Peter Thiel แปลโดยคุณวิญญู กิ่งหิรัญวิฒนา พิมพ์โดยสำนักพิมพ์วีเลิร์น หลายคนอาจจะเคยได้ยินชื่อของ Peter Thiel มาบ้างครับ ซึ่งเป็นผู้ที่ค่อนข้างมีชื่อเสียงในแวดวงธุรกิจเทคโนโลยีของซิลิคอน วัลเลย์ เป็นนักลงทุนคนแรกของ Facebook และปัจจุบันก็ก่อตั้งกองทุนโดยลงทุนในบริษัทที่มีชื่อเสียงหลายบริษัทเช่น Likedin, Yelp และอื่นๆ อีกมากมาย แต่ชื่อเสียงที่โด่งดัง แล้วน่าจะคุ้นหูที่สุดน่าจะเป็นหนึ่งในผู้ร่วมก่อตั้ง Paypal นั่นเอง
ที่จริงหนังสือเล่มนี้ผมได้ยินคนพูดกันมาพักใหญ่ๆ แล้ว ซึ่งหนังสือก็เขียนออกมาหลายปี ก่อนที่ผมจะได้ซื้อมาอ่านจริงจังช่วงกลางปีนี้ หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือหมวดธุรกิจที่เขียนถึงวิธีทำธุรกิจที่เริ่มต้นจากศูนย์ หรือระยะแรกๆ ที่ยังไม่มีอะไรเลย ปูพื้นฐานมุมมองเรื่องธุรกิจ พร้อมเล่าประวัติศาสตร์ความเป็นมาในแวดวงไอทีพอสังเขป ซึ่งคนที่ชื่นชอบพวกไอทีอย่างผมจะค่อนข้างชอบ เพราะเหมือนได้รู้เรื่องในอดีตที่สรุปบางส่วนมาให้แล้ว เหมือนได้ความรู้สองทางไปพร้อมๆ กัน
มีเขียนถึงกรณีศึกษาต่างๆ อย่างตรงไปตรงมา ทั้งบริษัทที่ประสบความสำเร็จ บริษัทที่ล้มเหลว และที่สำคัญคือแกเขียนบอกชื่อทั้งบริษัท และผู้ก่อตั้ง(หรือซีอีโอ) ไว้เลยด้วย ซึ่งต่างจากหนังสือเล่มก่อนอย่าง Start with why ที่ผมเขียนไว้ใน ผลลัพธ์ที่ดี ต้องมาจากคำถามที่ถูกต้อง? ซึ่งส่วนใหญ่จะเน้นไปทางกรณีศึกษาที่ประสบความสำเร็จเน้นไปที่บุคคลอย่าง Steve Jobs ของ Apple และ Richard Branson ของ Virgin เป็นต้น
หนังสือ Zero to one เล่มนี้จะเขียนไปเชิงแนวกรณีศึกษาที่เกิดขึ้นมาแล้วเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งจะเป็นมุมมองธุรกิจ มีกราฟสลับข้อมูลเป็นชุดๆ ให้ดูประกอบไปในแต่ละตอน ผู้เขียนเล่าถึงการทำธุรกิจแบบยั่งยืน การมองการณ์ไกล, การผูกขาด, การขาย, การตลาด ประหนึ่งเหมือนอ่านหนังสือเศรษฐศาสตร์ ผสมจิตวิทยาในบางมุม แทรกถ้อยคำบางบทที่น่าสนใจ อ่านแล้วก็ได้ข้อคิดบางอย่าง ส่วนตัวเห็นว่าเป็นหนังสือที่คนเริ่มต้นทำธุรกิจใหม่ หรือเป็นเจ้าของธุรกิจเองอ่านแล้วค่อนข้างอินเลยทีเดียว อย่างเช่นบทที่เขียนถึงการเลือกทีมงานบทหนึ่งในหนังสือเล่มนี้แปลเอาไว้ว่า
“คุณมีทางเลือกเพียง 2 ทางเท่านั้น นั่นคือจะล่มหัวจมท้ายไปด้วยกัน หรือจะไม่ลงเรือเลยตั้งแต่แรก”
รวมไปถึงคำถามเจ็ดข้อที่บริษัททุกแห่งตอบตอบให้ได้หากต้องการธุรกิจของคุณอยู่รอด ได้แก่
- คำถามเรื่องวิศวกรรม
- คำถามเรื่องจังหวะเวลา
- คำถามเรื่องการผูกขาด
- คำถามเรื่องบุคลากร
- คำถามเรื่องการกระจายสินค้า
- คำถามเรื่องความยั่งยืน
- คำถามเรื่องความลับ
ซึ่งคำถามทุกข้อเหล่านี้ล้วนเป็นคำถามที่อ่านแล้วก็น่าคิดตาม ทำให้รู้ว่าการเริ่มต้นธุรกิจนั้นเป็นเรื่องง่าย แต่ทำธุรกิจให้อยู่รอดอย่างยั่งยืนนั้นเป็นเรื่องคนละขั้วกันเลย ถึงแม้หนังสือจะถูกเขียนออกมาค่อนข้างนานแล้ว แต่แก่นหลักของเนื้อหายังคงอ่าน และทำความเข้าใจเป็นอย่างดี เหมือนอ่านแล้วได้นึกถึงเวลาจะตัดสินใจบางอย่างกับเรื่องบางเรื่อง
การเคลื่อนที่จาก 0 ไป 1 นั้นเป็นเรื่องที่ยากมาก เมื่อเทียบกับการเคลื่อนที่จาก 1 ไป n โดยในมุมของ Peter Thiel นั้นเขียนไว้ว่า การเคลื่อนที่จาก 1 ไป n นั้นเหมือนกับการทำของเดิมให้ดีขึ้น พัฒนาขึ้นให้ต่างจากเดิมโดยที่แก่นโดยรวมยังเป็นแบบเดิม แต่การสร้างธุรกิจจาก 0 ไป 1 นั้นเหมือนเราต้องสร้างธุรกิจใหม่ แบบที่ไม่เคยมีมาก่อนในโลกใบนี้ ซึ่งมันเป็นไปได้ยากมาก แต่เป็นไปได้
หนังสือเล่มนี้จึงเป็นหนังสือธุรกิจที่คนเริ่มต้นธุรกิจใหม่ควรอ่านเพื่อทำความเข้าใจพื้นฐานของตลาด การขาย และการทำธุรกิจโดยมีมุมมองที่กว้าง มองการณ์ไกล ไม่แน่ใจว่าผมอาจจะอินเพราะตัวเองเป็นเจ้าของกิจการอยู่แล้วด้วยหรือเปล่า แต่โดยรวมแล้วอ่านสนุกได้ข้อคิด เป็นอีกหนึ่งเล่มที่ควรมีติดชั้นหนังสือเอาไว้